Najbardziej popularne ekspresy dzielą się na:
– te najbardziej klasyczne, stworzone przez pierwszych inżynierów, dzisiaj nazywane profesjonalnymi, zbudowanymi z metalu, kolbowymi ekspresami do kawy. A z angielskiego i włoskiego dokładniej: ekspresami do espresso – bo to właściwie parzą. Czasem nazywa się je również ekspresami ciśnieniowymi.
– te nowoczesne automatyczne ekspresy do kawy z wieloma czujnikami, które za pomocą dotyku jednego guzika mogą przygotować nawet cappuccino czy latte macchiato.
Ekspres kolbowy i ekspres automatyczny – porównanie:
| Ekspresy kolbowe | Ekspresy automatyczne | |
| Funkcjonalność | 3/5 – Brak wbudowanego młynka, trudniejsza zmiana położenia | 4/5 – Brak dobrego podajnika wrzątku, gorsze ciśnienie dyszy do spieniania |
| Cena | 2/5 – Droższe, wymaga zakupu młynka | 4/5 – Tańsze, dostępne już od 1000 zł |
| Jakość naparu espresso | 5/5 – Wysokie ciśnienie, lepsza ekstrakcja smaku | 2/5 – Niższe ciśnienie, gorsza jakość naparu |
| Prostota obsługi | 3/5 – Konieczność ręcznego ubijania i czyszczenia | 4/5 – Obsługa jednym guzikiem, wymaga jednak uzupełniania wody, opróżniania fusów itp. |
| Awaryjność | 5/5 – Mniej awaryjne, szczególnie wersje profesjonalne | 3/5 – Częstsze awarie, zwłaszcza przy intensywnej eksploatacji |
| Ocena końcowa | 4/5 – Lepsza jakość kawy, wymaga więcej pracy i akcesoriów | 3/5 – Łatwiejsze w obsłudze, ale gorsza jakość kawy |
Wady i zalety ekspresów kolbowych i automatycznych
Ekspresy kolbowe, choć wymagają więcej pracy i są droższe w eksploatacji, oferują lepszą jakość naparu i są mniej awaryjne, szczególnie w wersjach profesjonalnych. Z kolei ekspresy automatyczne zapewniają większą wygodę i są tańsze w zakupie, lecz ich jakość kawy oraz awaryjność pozostawiają nieco do życzenia, zwłaszcza w intensywnie używanych urządzeniach.
Szczegółowy opis konkretnych kategorii:
Funkcjonalność
- Kolbowe w kategorii funkcjonalności straciły oceny za, w znacznej większości przypadków brak wbudowanego młynka do kawy oraz trudniejszą możliwość zmiany położenia ekspresu.
- Automatyczne straciły punkt za brak dobrego podajnika wrzątku i gorsze ciśnienie dyszy pary do spieniania mleka.
Cena
- Kolbowe ekspresy są droższe niż automaty oraz dodatkowo trzeba dodatkowo zakupić młynek do kawy.
- Automaty zaczynają się już od 1000 zł, ale na rynku da się znaleźć tańsze rozwiązania do parzenia kawy, jak choćby ekspresy przelewowe, które nie startują w naszej konkurencji.
Jakość naparu espresso
Oceniamy napar espresso, gdyż on stanowi podstawę wszystkich innych standardowych kaw.
- Kolbowe: maksymalna ocena jest wynikiem stałego wysokiego ciśnienia przez cały czas ekstrakcji espresso, dzięki pompie rotacyjnej, które są stosowane tylko w ekspresach kolbowych, dzięki której jest możliwe uzyskanie prawdziwej esencji ze smaku i aromatu kawy.
- Automaty: niska ocena, to wynikowa gorszej pompy wibracyjnej generującej wysokie ciśnienie, tylko w początkowej fazie ekstrakcji kawy, później ciśnienie niestety spada. W efekcie nigdy nie osiągniemy na takim ekspresie idealnego profilu parzenia kawy, nie osiągniemy też maksimum smaku z ziaren kawy. Częściowo jest to także spowodowane relatywnie gorszym niż profesjonalne, wbudowanym młynkiem do kawy i niewielką możliwością jego kalibracji.
Prostota obsługi – ekspres automatyczny nie jest tak łatwy w obsłudze jak z pozoru
- Kolbowe: co prawda jest jedynie kolba i guzik startu, czyli bardzo prosta konstrukcja. Ale fusy trzeba najpierw wybić z kolby, samemu ubić świeżo zmieloną kawę w kolbie, a do kawy mlecznej trzeba umieć spienić mleko za pomocą dyszy spieniającej.
- Automaty: za przyciśnięciem jednego guzika możemy mieć dowolny napój, ale często po uruchomieniu urządzenia ekspres wymaga uzupełnienia wody, wyrzucenia fusów, dosypania ziaren, opróżnienia tacki ociekowej. Dla przeciętnego użytkownika nie będzie zbyt oczywiste jak zmienić parametry danego napoju.
Awaryjność – jak często psuje się Twój ekspres do kawy
- Duże kolbowe ekspresy kolbowe są ze względu na solidną budowę i wykorzystanie metalowych podzespołów praktycznie bezawaryjne. Co innego jednak mniejsze, domowe wersje ekspresów kolbowych, w których są wykorzystanie w części plastikowe podzespoły, jak złączki, czy rurki.
- Automaty: zdarzają się okazy, które latami działają bez najmniejszych problemów. Może być to efekt łączony miękkiej wody wlewanej do zbiornika, regularnej konserwacji i miłości właścicieli. Jednak przy bardziej intensywnej eksploatacji i większej ilości przerobionej wody, większej ilości indywidualnych użytkowników (jak w biurach) ekspresy doznają usterek, jak na przykład wycieki z zaworów, lub zapchane ruchome prowadnice. Także wielokrotnie problemy sprawia bardziej zaawansowana elektronika i duża ilość czujników. Te same elementy, które nam pomagają, później nierzadko stanowią zmorę, kiedy liczy się niezawodność, jak w przypadku eventów, konferencji czy cateringów.
Ocena końcowa – ekspres kolbowy czy automatyczny?
Ocena końcowa jest podsumowaniem tego w czym tkwi wartość, czyli smak kawy, a w tym w zasadzie nie da się pobić ekspresu kolbowego i jego esencjonalnego naparu espresso, czy idealnie spienionego cappuccino. Niemniej jednak by zaparzyć kawę w wyśmienitym stylu musimy posiadać nieco wprawy i wiedzy. Dodatkowo poza samym ekspresem jest potrzebnych kilka akcesoriów jak tamper (ubijak do kawy), dzbanki do spieniania mleka, czy młynek do kawy. Przydatna byłaby również szczotka czy szmatka do czyszczenia kolby z fusów i choćby jakiś mały pojemniczek/odbijak na fusy, który ułatwia pracę. Ale wszystko to jest warte każdej filiżanki, aby ten moment był warty zatrzymania się na chwilę i zapamiętania.
Ekspresy automatyczne zdecydowanie sprawdzą się w ludzkiej codzienności, kiedy potrzebujemy łatwo i sprawnie przejść do kolejnych czynności życia. Wtedy wystarczy uruchomić ekspres i jedynie nacisnąć guzik, a nie brudzić świeżo wyprasowaną koszulę i kuchnię dookoła mieloną kawą i wybijanymi fusami. Większe automaty sprawdzą się także za barem, na bufecie hotelowym, czy w biurze. Kiedy prosty interface wystarczy, aby każda korzystająca z ekspresu osoba była w stanie obsłużyć urządzenie. Jednak ta automatyzacja wymusza bardziej skomplikowaną konstrukcję i niestety takie maszyny na ten moment nie są w stanie uzyskać jakości perfekcyjnego włoskiego espresso. A naszym zdaniem, to ten właśnie efekt końcowy jest najważniejszy.